Siyaset Bilimi derslerine devam edelim.
Soru gelsin: Devletin kişiliği olabilir mi? Örnek bir hadiseyle açıklayabilir miyiz?
Cevabım gelsin:
Devletler, kendilerini kuran insan topluluğundan aldıkları gücü kullanırlar. Bu güçlerini ortaya koyabilmek için de, tıpkı insanlar gibi, bir kişiliğe ihtiyaç duyarlar. Buna tüzel kişilik denir.
Bu konu “devletin devamlılığı (continuity of the state)” prensibiyle açıklanabilir. Devlet, kendisini oluşturan kişilerin dışında ayrı bir kişiliğe sahip olduğuna göre, devleti oluşturan kişilerin değişmesiyle devlet değişmemektedir. Yönetenler değişse de devlet yine aynı devlettir.
Devleti meydana getiren insanlar değişebilir, devleti yönetenler değişebilir, hükümetler değişebilir, hatta rejimler değişebilir, fakat devlet kalır. Bütün bu değişiklikler onun varlığını etkilemez; o süreklidir.
Böylece hukuk, tüzel kişilik aracılığıyla, devlete sürekli bir temel getirmiş olur.
Devletin kişiliği varsa nüfus cüzdanı da olmalıdır. İşte bu da anayasadır. Devletin gücünü nasıl kullanacağı anayasada belirlenir.
Devletin kişiliği, onu oluşturan bireylerden ayrı; onu yönetenlerin kişiliğinden de bağımsızdır. Yönetenler, yetkilerini devletten alır ve onun adına kullanırlar.
Devlet, bir kişilik sahibi olduğu andan itibaren belli haklar kazanır, ödevler üstlenir. Herkes gibi hukuka uymak zorundadır; davalı ve davacı olabilir. Para kullanır, mal edinir, sözleşme yapar. Örneğin, yönettiği toplumun bireyleriyle, vatandaşlık sözleşmesi üzerinden ilişki kurar.
Devlet, bireylerden devraldığı gücü yine onlar için hayata geçirir: Yasa çıkarır, bu yasaların hayata geçmesi için hizmet sunar ve yasalara uymayanları cezalandırır. Bütün faaliyetlerini, hukukun kendisine çizdiği sınırları aşmadan yerine getireceğini taahhüt eder.
Yöneticiler iktidar üzerinde sübjektif bir hak sahibi değillerdir. Onlar sadece devletin organı olarak, kendilerine hukuk tarafından tanınmış olan yetkiyi kullanır.
Misal; her milletvekili seçiminde TBMM üyeleri yenilenir, değişir. Her seçimde TBMM üyeleri değişse de TBMM’nin tüzel devam eder kişiliği kalır, değişmez.
