Siyaset bilimine meraklıysan ya da üniversite öğrencisiysen bu yazı tam senin için...
Politika Bilimi'ne Giriş derslerinin temel konularından biri de "iktidar" kavramıdır.
O zaman güncel bir soru:
- AK Parti iktidarını aşağıdakilerden hangisi ile tanımlarsınız? Lütfen nedenini de yazınız.
a) Kurucu iktidar b)İkincil (Tali) kurucu iktidar c) Kurulu iktidar
Bu da benim bu soruya cevabım:
AK Parti, ikincil (tali) kurucu iktidar olarak tanımlanabilir.
Anayasada kısmi değişiklikler yapma kabiliyetine haiz iktidarlar “tali (ikincil) kurucu” iktidarlardır. Şayet bir anayasanın yapılması veya anayasada bir değişikliğin gerçekleştirilmesi sırasında, bu değişikliği yapmakta olan kurucu iktidarı bağlayan kimi hukuk kuralları varsa; bu iktidar “tali kurucu” bu durum iktidar kapsamına girer. Yani arzuladığı değişiklikler anayasanın bütünlüğünü ve sistematiğini bozacak nitelikteyse “tali iktidar”, anayasa ve hukuk tekniği yönünden sınırlandırmayla karşılaşabilir. Tıpkı “değiştirilmesi teklif dahi edilemez başlangıç maddeleri” örneğinde olduğu gibi.
Devletin temel niteliklerini belirleyen ve “başlangıç maddeleri” olarak bilinen, 4. madde gereği “değiştirilmesi teklif dahi edilemeyen” Anayasa’nın ilk 3 maddesi dışında değişiklik yapabilenlerdir tali iktidarlar.
Özetle yeni bir anayasa yapma işi aslî kurucu iktidar, mevcut bir anayasada değişiklik yapma işi de tali kurucu iktidarın yetkisindedir.
AK Parti döneminde 12 Eylül Anayasası’nda 3 kez değişiklik gerçekleştirilmiştir.
Cumhurbaşkanı’nın halk tarafından seçilmesini öngören anayasa değişikliği teklifi 21 Ekim 2007’de, yüksek yargı organlarına ilişkin anayasa değişiklik teklifi 12 Eylül 2010’da, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin getirildiği teklif ise 17 Nisan 2017’de halk oyuna sunularak kabul edilmiştir.
