Türkiye-AB anlaştı, detayları belli oldu

AB ile Türkiye, sığınmacı krizine köklü çözüm getirecek ve AB-Türkiye arasında işbirliğini güçlendirecek bir anlaşmada mutabık kaldı.

Zirve sonunda yayımlanan ortak açıklamaya, pazar günü Ankara'daki bombalı saldırı nedeniyle Türk halkına başsağlığı dilenerek başlandı. Açıklamanın taslağında yer almayan "AB Konseyi üyeleri, bu hunharca saldırıyı kınıyor" ifadesini metne eklenirken, "terörün her türlüsüyle mücadeleye verilen sürekli destek" yinelendi.

Anlaşmanın maddelerinde, sığınmacı kriziyle mücadele etmek için atılacak adımlar sıralandı. Metne göre, 20 Mart itibarıyla Türkiye'den Yunan adalarına geçen tüm yeni düzensiz göçmenler Türkiye'ye gönderilecek. Uygulama, "insani sıkıntılara son vermek ve kamu düzenini sağlamak için gerekli geçici ve olağanüstü bir önlem" olacak. 

Yunan adalarına gelen tüm göçmenler, kurallara uygun kaydedilecek ve her iltica başvurusu, Yunan yetkililer tarafından işleme konulacak. İltica başvurusu yapmayanlar ile başvuruları temelsiz veya kabul edilemez bulunanlar, Türkiye'ye gönderilecek. Bunun uygulanabilmesi için Türk görevliler, Yunan adalarında, Yunan görevliler de Türkiye'de çalışma yürütecek. Tüm geri dönüşlerin masrafları, AB tarafından karşılanacak. 

AB bu sene en fazla 72 bin sığınmacı alacak

Türkiye'nin "Yunan adalarından Türkiye'ye gönderilen her bir Suriyeli sığınmacı için Türkiye'den bir Suriyeli sığınmacı, AB ülkelerine yerleştirilecek. Ancak Türkiye'den AB'ye yerleştirilecek sığınmacı sayısı, en fazla 72 bin olarak belirlendi. Bu sayıya ulaşılamazsa durum gözden geçirilecek, eğer 72 bin aşılırsa mekanizmaya devam edilmeyecek.

Yeniden yerleştirmelerde, daha önce AB'ye yasa dışı yollardan girmeyen ve bunu denemeyenlere öncelik verilecek.

Bulgaristan için de güvence verildi

Bulgaristan'ın olası bir anlaşmanın kendilerini kapsamaması halinde veto tehdidi de dikkate alındı. Bu çerçevede, Türkiye'nin, kendi sınırları içinde yasa dışı göçte yeni deniz ve kara güzergahı açılmaması için gerekli tüm önlemleri alacak. Bu konuda Türkiye, AB'nin yanı sıra komşu ülkeler (Yunanistan ve Bulgaristan) ile işbirliği yapacak.

Sığınmacı akışının sona ermesi istendi

AB ülkelerinin gönüllülük esaslı Türkiye'den sığınmacı almasını öngören AB Komisyonu'nun planı "düzensiz göçmen veya sığınmacı akışının sona ermesi veya oldukça azalmasına" bağlandı. Üye ülkeler, istemeleri halinde bu plana katkı sağlayacak.

Vizede nisan şartı

Türk vatandaşları için vizelerin en geç haziran sonunda kaldırılması amacıyla vize serbestisi süreci hızlandırılacak. Bunun için Türkiye, geriye kalan tüm kıstasları yerine getirecek. Bu şartlar karşılanırsa, AB Komisyonu, vizelerin kaldırılması için nisan ayı sonunda tavsiye kararını açıklayacak. Bu konuda son kararı ise AB Konseyi ve Avrupa Parlamentosu verecek.

Ek 3 milyar avro 

Türkiye'nin Suriyeli sığınmacıların şartlarını iyileştirmek için kullanılacak 3 milyar avroluk AB fonun harcanması hızlandırılacak. Bunun için "sağlık, eğitim, altyapı, gıda ve yaşam masrafları gibi sığınmacılara dönük somut projeler bir hafta içinde belirlenecek. Ek yardım konusunda ise "Bu fon tamamen kullanıldıktan sonra, arzu edilen sonuca ulaşabilmek için AB, 2018 sonuna kadar 3 milyar avroyu bulabilecek ek bir fonu harekete geçirecek" denildi.

Taslakta ise "2018 sonuna kadar 3 milyar avroyu bulabilecek ek bir fon konusunda karar vermeye hazır olacak" deniliyordu.

33. fasıl açılacak

Uzlaşmanın en zor sağlandığı konu, fasıl açılması oldu. Ankara, üyelik sürecinin hızlandırılması için yeni fasılların açılmasında ısrar etti. Türkiye özellikle enerji (15. fasıl), yargı ve temel haklar (23. fasıl), adalet, özgürlük ve güvenlik (24. fasıl), eğitim ve kültür (26. fasıl) ve dış, güvenlik ve savunma politikaları (31. fasıl) olmak üzere 5 faslın daha açılmasını istedi.

Güney Kıbrıs Rum kesimi, bu fasılların açılması üzerindeki vetolarını kaldırmayınca ara formül bulundu. Bu çerçevede, kimsenin bloke etmediği "Mali ve Bütçesel Hükümler" başlıklı 33 nolu faslın, 30 Haziran'da sona erecek Hollanda'nın AB dönem başkanlığı sırasında açılamasına karar verildi. Diğer fasılların açılması için hazırlık çalışmalarının hızlandırılmış bir şekilde devam etmesi de açıklamada kayıt altına alındı.

Suriye'de güvenli alanlar 

Türkiye'nin Suriye içinde oluşturulacak güvenli alanlarda Suriyelilere yardım edilmesini öngören teklifi aynen kabul edildi. Bu konuda "AB ve üye devletler, yerel halk ve mültecilerin daha güvenli olacak alanlarda yaşamasına izin verecek Suriye içindeki insani şartların iyileştirilmesi için herhangi bir ortak çabada Türkiye'yle çalışacak" denildi.

Türkiye'nin isteği üzerinde, Gümrük Birliği de metne girdi. Bu konuda, "AB ve Türkiye Gümrük Birliği'nin güncellenmesine dönük devam eden çalışmalardan memnuniyetle karşılıyor" ifadesi kullanıldı