2019 Seçimlerinde Neler Olabilir? Mühür Konusu ve Kapı Kapı Dolaşma Fikri Nasıl Etkiler? Kim Nereye Gider?

Parlamenter sistemden, Cumhurbaşkanşığı (Başkanlık) sistemine geçtik. Başkanlık için 50 + 1 gerekiyor. Meclis'in eski gücü olmayacak ama yine de önemli. Bu arada, bildiğimiz üzere Akparti ve MHP Cumhur İttifakını açıkladı. Yeni sistem için kimi kanunlar kabul edildi ve ediliyor. Referandumda 51,41 evet, kalanı hayır sonucu çıkmıştı. Peki bundan sonra neler olabilir?

Sabitlerden yola çıkarak, farklı soru ve noktaları da ifade ediyorum. Amacım bir muhalefet etme çabası veya sırf iktidar yanında söylem üretme gayreti değil. Sadece "neler olabilir" sorusuna farklı cevapların verilebileceğini de ortaya koymak.

İlk durum tespiti, seçmen davranışının radikal şekilde değişmeyeceği. Radikal değişimler beklemek güç. Ancak, bu durum sonuçların en baştan belli olmasını da sağlayamıyor.

Akparti ve MHP Cumhur İttifakı içinde birlikte davranacak. Bu ifade çok belirgin bir ifade gibi görünse de içinde bir çok bilinmeyeni ve hadisesi var.

Cumhur İtttifakı nedir? Sadece Cumhurbaşkanlığı seçimi için ortak davranmaktır. Peki, Meclis seçimleri ne olacak? Tabi ki her parti kendine oy isteyecek.

Bu durumda, Akparti ve MHP cumhurbaşkanlığı için Erdoğan'a oy veriyoruz diyecek, Meclis seçimlerinde kendi partimize oy veriyoruz diyecek. Olay bu kadar açık ve net mi? Bu söylem tabanlara anlatılabilecek mi? Akparti yönünden MHP ile birlikte hareket etmeyi kabul etmeyenler var mıdır? MHP için üst yönetimin tercihini taban tümüyle kabul eder mi?

İttifaklar seçim barajını aşmayı da kolaylaştırıyor. İttifak % 10'u geçti mi, her bir ittifak partisi ayrı ayrı Meclis'e girebiliyor.

Dikkat çeken bir diğer husus ise MHP'nin tanıtım ve söylemleri topluma eriştirme yönünden daha avantajlı hale gelmesi. MHP, Cumhur İttifakı ile şehir reklamlarında, televizyon programlarında ve basında daha fazla yer almaya başladı. MHP açısından bunun olumlu sonuçlarının olacağı açık.

MHP açısından bir diğer olumlu yandan da iktidarın içinde bulunma ve bunu devam ettirme ihtimali de toplumun yönelimini güçlendirebilir.

MHP için, İyi Parti'ye gidecek oyların etkisini de unutmamak gerekir. Ancak, yukarıdaki avantajlar da açık.

CHP yönünden değişen bir durum olmadığı, ancak İyi Parti'ye oy kaybedilebileceği düşünülmeli.

HDP için de durum aynıdır, düşüncem bu yönde.

CHP ile HDP ittifak yaparsa, her ikisinin toplam oylarından daha az oy alırlar diye düşünüyorum. Meclis seçimlerinde kendi oylarını alırlar. Ancak, HDP'nin baraj problemi varsa, ittifakları HDP yönünden, baraj problemini çözer. HDP'nin baraj problemi yoksa, ittifakın hem CHP hem HDP yönünden anlamı olmaz.

İyi Parti yüksek beklenti ile siyasi hayata girmiş olsa da, ilk günlerdeki beklentilerinin zayıfladığını düşünüyorum. Bunda, yönetimde yapılan tercihlerin etkili olduğunu da düşünüyorum. Şu anda yapılacak değişimlerin etkisinin, ilk günlere göre daha zayıf olacağı da açık. Yine de, kritik noktada, bilhassa MHP'li seçmen yönünden etkisinin mevcut olduğunu görüyorum.

En ilginç parti Saadet Partisi. Oyu az gibi. Ama özgül ağırlı var. Durduğu nokta toplumda farklı yönlenebilmeye neden oluyor. Ve etkilediği kesim Ak Parti seçmeni. Bu yönden Saadet Partisi bilhassa sosyal medyada tepki çekiyor. Ama durduğu nokta bütün hesapları alt üst ediyor.

İyi Parti'nin etkisi ile Saadet Partisi'nin etkisinin birleşimi Akparti ve MHP yönünden olumsuz etkilere sahip.

Buradan, seçime ilişkin kanuni düzenlemelere geçmek istiyorum.

İttifakların, oy potansiyeli açısından daha fazla oy ihtimaline tekabül ettiği açık. Ancak, hep söylendiği üzere 2 + 2 = 5 etmiyor, hatta 4 bile etmeyebilir. Bu sonuç tüm partiler için geçerli.

Diğer yandan, ittifaklar yönünden ortaya basılan mühürlerin ittifak birleşimi açısından olumlu etkisi, muhakkak. Ancak, Cumhurbaşkanlığı seçimi ile Meclis seçimi tercihleri tek oy pusulası üzerinde olduğunda; ortaya basılan mühürler ittifak partileri arasında dağıtıldığında; ilk sorun ittifak parti sayısının 3 veya daha fazla olduğunda, bu dağıtımın nasıl yapılacağı sorusu oluyor. Ortaya basılan mühürler, sadece iki parti arasında mı yapılacak, yoksa diğer ittifak üyeleri de bundan yararlanabilecek mi?

Benim düşüncem, bu ortada kalan mühür hangi iki parti arasında ise onun arasında paylaşılsın, ikinci bir mühür daha varsa ve bu mühür üçüncü partiyi de işaretlemişse, dağıtımdan üçüncü parti de yararlansın.

Bir de olayın seçmen davranışı ve etkileri üzerinden giderek şunu ifade edebilirim. 16 Nisan Referandumunda oyların yüzde 2'si, yani 865 bin 247 oy geçersiz sayılmıştı. Bu oran 1987 referandumunda % 4,5'tu. Yani geçersiz oylar da etkili bir rakama sahip.

Buna göre, bu geçersiz oylar kimindir diye sormak gerekiyor önce. Seçmenin bilinçli bir davranışı mıdır, yoksa hatası mıdır?

Bunun yanında, ittifak alanında ortada kalan paylaşılacak oyların etkisinin küçük ittifak partisi yönünden daha olumlu olduğunu düşünüyorum. Ortada kalan mühür sayısı arttıkça, küçük ittifak partisinin bundan daha fazla faydalanacağını düşünüyorum.

Küçük ittifak partisinin daha fazla tanıtım imkanına sahip olduğunu da düşündüğümde bu etkinin daha güçlü olacağı açık.

Ayrıca, iktidarın kaçınılmaz yıpranma olayı nedeniyle, iktidar partisinden kaçacak oyların MHP'ye daha kolay yönlenebileceğini de düşünüyorum. Cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan'a, Meclis'te MHP'ye. Böyle bir anlayış yaygınlaşmış olabilir.

Netice mi; Akparti'nin domine edici etkisi yanında, MHP, İyi Parti ve Saadet Partisi arasında oluşan dolaşım; bunların yanında CHP ve HDP'li seçmenin tavrı. Netice buradan ortaya çıkacak. Tabi ki, ilk tur ile ikinci tur tercihleri de aynı olmaz.

Bir diğer konu da; Sayın Cumhurbaşkanımızın kapı kapı dolaşarak anlatım ve tanıtım planı. Bunun olumlu etkileri geçmişte çok gürülmüştü. Ancak, bugün bu noktada benim şerhim var. O da şu ki; kapı kapı dolaşmanın olumlu etkisi muhalefette olan bir parti için çok fazladır. Bu muhalefet partisi ekranlarda fazla yer alamıyorsa, dolaşma fikri daha da anlamlı olur. Ancak, iktidar partisi yönünden olumlu etkileri var denilebilecekse de; iktidarın yıpratıcı etkisinin ve mevcut kadro yapısının bu noktada olumsuzluk arzedebileceğini de görmek gerekir.

2019 seçimleri, ülkemiz ve bizler için şimdiden hayırlı olsun diyerek;

Allah'ın (c.c.) selamı üzerinize olsun.