Kıdem Tazminatı Nedir Alabilmenin koşulları nelerdir?

İş sözleşmesini fesheden işçi kıdem tazminatı alabir mi?

Askere gidenler, evlenenler, emekli olanlar, işten atılanlar? Kıdem tazminatı almak için ne yapmanız gerekir?

Kıdem tazminatı almanın yolları bu makalede

Kıdem Tazminatı Nedir Alabilmenin koşulları nelerdir?

Kıdem tazminatı, İş Kanununda gösterilen fesih hallerinde, en az bir yıllık çalışması olan işçiye veya işçinin ölümü halinde de işçinin geride kalanlarına işveren tarafından ödenmesi gereken paradır. 4857 sayılı İş Kanununun 120. Maddesi gereğince 1475 sayılı eski İş Kanununun kıdem tazminatını düzenleyen 14. maddesindeki esaslara göre kıdem tazminatı ödenmektedir.

Kıdem Tazminatının Ödenebilmesinin Koşulları Nelerdir?

1475 sayılı eski İş Kanunu’nun bugün yürürlükte olan 14. maddesine göre, kıdem tazminatına hak kazanma şartları şöyle sıralanabilir: 

1. 4857 Sayılı İş Kanuna tabi bir işçinin bulunması,

2. İşçinin o işveren emrinde en az bir yıl çalışmış olması,

3. İş akdinin, aşağıda belirtilen biçimlerde sona ermesi:

a. İşveren tarafından 4857 sayılı İş Kanunun 25/ll Maddesinde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına

uymayan haller ve benzeri nedenler dışında hizmet akdinin feshedilmesi durumunda,

b. İşçi tarafından 4857 Sayılı İş Kanunun 24. maddesinde sayılan nedenlerden dolayı iş sözleşmesinin

feshedilmesi durumunda,

c. Muvazzaf askerlik hizmetinin ifası için iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,

d. İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük

aylığı yahut toptan ödeme alması amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,

e. Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendi rızası ile iş akdini sona erdirmesi

durumunda,

f. İşçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin son bulması durumunda.

4. 506 Sayılı Kanunun 60 ncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde

öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

Bu maddeyi şöyle açabiliriz:

 Kadın ya da erkek en az 4500 günü olanlar, işlerinden ayrılıp evlerinde emekliliği beklemek için SGK’ dan yazı alıp işverene vererek aynı gün işyerlerinden kıdem tazminatlarını alıp ayrılabilirler.

 İster kadın olsun ister erkek en az 15 yıldan beri sigortalı olanlar ve en az 3600 gün sayısını tamamlayanlar, emeklilik yaşlarını beklemek için SGK’ dan yazı alıp işverene vererek aynı gün işi bırakıp işyerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabilirler.

Kıdem Tazminatı İlişkin Önemli Notlar:

 İşçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır.

 İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet sözleşmeleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır.

 İşyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır.

 12.07.1975 tarihinden evvel işyeri devrolmuş veya herhangi bir suretle el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir hüküm yoksa işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur.

 T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak sadece aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince kıdem tazminatı ödenir. Bu maddede belirtilen kamu kuruluşlarında işçinin hizmet akdinin evvelce bu maddeye göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermesi suretiyle geçen hizmet süreleri kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz.

 Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenmez.

 Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur.

 Tazminata esas ücret, işçinin işten ayrılma tarihi ile hesaplanır.

 Kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.

 Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hâkim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.

   İşçinin mevzuattan doğan diğer hakları saklıdır.

 Kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet sözleşmeleriveya toplu iş sözleşmeleri ile işçi lehine değiştirilebilir.

 İşçinin ölümü halinde yukarıdaki hükümlere göre doğan tazminat tutarı, kanuni mirasçılarına ödenir.

 Kıdem tazminatından doğan sorumluluğu işveren şahıslara veya sigorta şirketlerine sigorta ettiremez.