Osmanlı'nın basına karşı tutumu neden değişmiştir?
İletişim fakültelerinde okutulan 'Basın Tarihi' dersinin önemli maddelerinden biri de Osmanlı Dönemi basınıdır. Bu haberimizde Osmanlı Devleti'nin basına karşı tutumu neden değiştiğini inceleyeceğiz.
Osmanlı Devleti'nin basına karşı tutumu neden değişmiştir?
Bunun nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:
- Tanzimat Fermanı'nın ardından gündeme gelen Milliyetçilik, Osmanlıcılık, Hürriyetçilik, Meşrutiyetçilik, İslamcılık ideolojilerinin “dağılma” sürecindeki Osmanlı'nın varlığını daha fazla tehdit eder hale gelmesi.
-Basına sağlanan görece hürriyet ortamıyla Osmanlı'nın dış etkiler ve cereyanlara daha fazla açık hale gelmesi.
- Tanzimat döneminde bir kısmı oldukça ağır eleştiriler içeren yayınlar nedeniyle zaten içerde ve dışarıda türlü sorunlarla karşı karşıya olan Sarayın kamu oyundaki imajını zedelerken ve padişah millet nazarındaki ‘kutlu insan' imajını yitirme “tehlikesiyle” yüz yüze kalması
-Bu yeni türdeki gazetecilik anlayışını tesis eden gazetelere halkın rağbetinin hayli fazla olması
Sonuç olarak; devlet desteği ile ilk gazetelerin yayımlandığı dönemde monarşinin dışında bir yönetim şeklinin benimsenmesi gerekliliği düşüncesi, hükümeti ve icraatlarını eleştirme ve denetleme düşüncesi, henüz vücut bulmamıştı. Ne var ki bu durum, yüzyılın ikinci yarısında, ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval (1860) gazetesiyle birlikte değişecektir.
1865'ten sonra siyaset ve fikir hayatını alt üst eden ve mücadelesinde Tanzimat'ın getirdiği ilkeleri halka doğru genişleten, bu şekilde devlet eliyle yapılmış bir yenileşme hareketini, devlete karşı girişilmiş sosyal bir mücadele şekline sokan bir harekettir karşımıza çıkan. Bunun üzerine Osmanlı'nın basına karşı değişmiştir.