Mavi Marmara şehitlerinin tazminatını ödemeyen devlet nerelerde hata yaptı?

(SEMİH GÜNDÜZ / HABER PLATOSU – ÖZEL)

Mavi Marmara Filistin'in ve Filistinlilerin dramına, yaşadıkları sıkıntılara açılan bir pencereydi.  Bir gemi ve yüzlerce katılımcı. Silahsız ve barışcıl. İnsani bir hareket.

Ancak, 31 Mayıs 2010 tarihinde Gazze'ye doğru uluslararası sularda ilerleyen Mavi Marmara gemisine İsrail ordusu tarafından müdahale edilmesi üzerine Gazze'ye ulaşılamadı.

Müdahale sonucu gemide o anda 9 katılımcı şehit oldu, daha sonra bu rakam 10 oldu. Tam 10 şehit. Ayrıca, gemide yaralananlar da oldu.

İNSAN HAYATI PARAYA DEĞİŞİLİR Mİ?

Mavi Marmara olayı nedeniyle İsrail ve İsrail asker ve komutanları aleyhine yüzlerce dava açıldı. Bu davalar ceza davaları yanında tazminat davaları idi. Hem de birçok ülkede. Ama en önemli davalar ülkemizde açılan davalardı.

Ancak bu davalar Türkiye ile İsrail arasında imzalanan bir anlaşma ile düşürüldü. Bu anlaşma metnine 09 Eylül 2016 tarih ve 29826 sayılı Resmi Gazete'den baktığımızda;

'Bu anlaşma, İsrail, İsrail adına hareket edenlerin, İsrail vatandaşlarının ... Türkiye'de yapılmış ve yapılacak her türlü hukuki ve cezai talebe ilişkin her türlü sorumluluktan tamamen muaf tutulmalarını sağlayacaktır.'

ifadesini görüyoruz. Yani davalar düşürüldü.

Ancak, bu anlaşmanın 1. maddesine göre bu hadisede yakınlarını kaybeden ailelere tazminat olarak ödenmek üzere 20 milyon dolar Türkiye Cumhuriyeti devleti hesabına ödenecekti ve İsrail tarafından ödendi.

Bu anlaşma metnine ulaşmak için tıklayınız.

Bu durum bile eleştiri konusu olmuştu. Buradaki niyet ve insan hayatı paraya değişilir miydi!

MALİYE BU PARAYI ŞEHİT AİLELERİNE NEDEN ÖDEMEDİ?

Gelelim en son ve en ilginç konuya.

Bu para İsrail tarafından Türkiye Cumhuriyeti devletine, yani Maliye Bakanlığı'na ödenmişken, bir de baktık ki; Maliye Bakanlığı tarafından şehit yakınlarına ödenmemiş. Ödenmek istenmemiş.

Neden mi? 'Sebepsiz zenginleşme'. Yani, Türk Borçlar Kanunu'nun 77, 78, 79, 80, 81 ve-82 maddeleri.

PAYLAŞTIRMA YETKİSİ V AR, 'ÖDEMEME' YETKİSİ YOK

Ancak; Anlaşma'nın 2. maddesine göre, Tükiye Cumhuriyeti devletinin bu parayı aileler arasında paylaştırma yetkisi var. Ancak, ödememek yetkisi yok.

Kaldı ki; Anayasa hükümleri uyarınca, usulüne göre kabul edilmiş uluslarası anlaşmalar  kanunlarımızdan üstün kabul ediliyor. Yani, bir kanun maddesi ile uluslarası anlaşma çatışırsa uluslararası anlaşma hükümlerini uygulamanız gerekiyor.

Çünkü Anayasa'nın 90. maddesi diyor ki; '... Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır...'

Bu durumda, Maliye Bakanlığı tarafından Borçlar Kanunu'nun gereği olarak ortaya çıkan sebepsiz zenginleşmenin öne sürülmesi doğru görünmüyor. Çünkü, anlaşma ve ödenen para şehit ailelerini işaret ediyor.

Burada, Maliye Bakanlığı'nın yapması gereken, 'Şehitler kim, bunların aileleri kim, eş ve çocuk varsa anne ve baba veya diğer yakınlar aile sayılır mı, ayrıca bu aile üyelerinin hepsi tazminattan aynı oranda mı yararlandırılacak' gibi soruları cevaplayarak, Anlaşma gereğince işlem yapmak olmalı.

Ancak, bu konuya ilişkin şehit ailesince dava açılınca, davaya Maliye Bakanlığı tarafından 'sebepsiz zenginleşme' ve 'şehidin Mavi Marmara gemisine ve olayına bilerek katıldığı' savunması getirilmiş. Belgesi mi, işte! İnternette dolaşan Maliye Bakanlığı savunması, bu:

Bu vesileyle, anlaşmanın bulunduğu linki dikkatinize sunalım. İşte o anlaşma:

Netice mi; bu parayı başka amaçla kullanamazsınız.

Hafta sonu yazıyı analizi tamamladığımız sıralarda  sıralarda Maliye Bakanı Naci Ağbal bir açıklama yaptı. Ağbal, Mavi Marmara şehitleri için Türkiye Cumhuriyeti devletine İsrail tarafından ödenen tazminatın şehit ailelerine ödenmemesine ilişkin eleştiriler konusunda şunu söyledi  özetle:

'Komisyon çalışması tamamlanınca emanette bekleyen parayı tazminat olarak vatandaşımıza dağıtacağız.'

Ancak Ağbal'ın açıklamasının açılan davalara bir etkisi olmayacaktır.

Hukuki süreç işliyor ve bir beyanatla hukuki süreçle ilgili bir sonuç alınması tabii ki söz konusu olamaz.

Yani bu şu demek, Ağbal'ın açıklaması mevcut hukuk sürecini etkileyecek güçte değil. Ta ki dava açanlarla Maliye anlaşma masasına oturup uzlaşılana değin.

Allah'ın (c.c.) selamı üzerinize olsun.