İnternetin tarihsel gelişimi ve web 2.0 kavramı

Birçok teknolojik yenilik gibi internetin de aslında devletlerin güvenlik ve dünyadaki ekonomik kaynaklara daha fazla hakim olma ihtiyaçlarının eseridir. İnternet fikrinin ortaya çıkışı tamamen askeri amaçlar doğrultusunda gerçekleşmiştir.

Özetle aktarmak gerekirse internetin kökeni, özel bir bilgisayar ağı kurmak isteyen ABD'ye dayanır. 1960 yılındaki ilk araştırmalar başlamıştır. 1980'lerde akıtılan milyarlarca dolar sayesinde temeli oluşmuştur. 1990'larda uluslararası ağın yaygınlaşması vasıtasıyla internet, insanın hayatına girmiştir.

Özeti şöyle açalım:

1950'lerde Sovyetler Birliği ve ABD arasında nükleer bir felaketle sonuçlanabilecek ciddi bir gerilim bulunmaktaydı. Soğuk Savaş döneminde nükleer savaşı göze alamayan taraflar, teknolojik yeniliklerle birbirlerine meydan okumuşlardır. Düşmanın karşı tarafın iletişimini çökertmesiyle komuta kontrol sisteminin kesintiye uğraması diğer tarafın saldırıya cevap vermesine engel olacaktı. Bu sorunun çözümü savaşları teknolojik yeniliklerle kazanabileceğine inanan ABD'nin henüz 2. Dünya Savaşı döneminde kurmuş olduğu düşünce kuruluşu RAND'de görev yapan Paul Baran'dan gelmiştir. Baran nükleer saldırıdan etkilenmeyecek ve kesintiye uğramayacak bir iletişim modeli önermiştir. Geleneksel iletişimde ağların kontrol noktaları merkezlerde yer almakta, bağlantılar merkezden çevreye doğru kurulmaktaydı ve merkezin vurulması iletişimin çökmesi anlamına gelmekteydi. Baran'ın önerdiği nörolojik model merkeze bağlı olmayan her birimin bilgiyi diğer bir birime iletecek şekilde düzenlendiği bir ağ sistemine dayanmaktadır. Bunun için de tüm iletişim altyapısının yeniden düzenlenmesi gerekmekteydi. O dönemde bu çok mümkün olmasa da; daha sonra Amerikan İleri Araştırma Projeleri Birimi (ARPA) Baran'ın kavramsal çalışmasını hayata geçirerek bilgisayarların birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayan ilk ağ olan ARPANET'i geliştirmiştir.

İnternet fikrinin kavramsal temelini ortaya koyan Baran'ın önemi önceden birbirinden ayrı olarak gelişen bilgisayar ve iletişim teknolojilerini birleştirmeyi ortaya atarak merkezden merkeze iletişim yerine kullanıcıdan kullanıcıya iletişimin kavramsallaştırılmasıdır. 1969'da askeri amaçlar doğrultusunda kullanılmak üzere oluşturulan ARPANET internetin ilk atasıdır.

1970'lerin ortalarında ağın iletişim alanına doğru genişletilebilmesi için ağ kullanımını düzenleyen TCP/IP protokolleri oluşturulmuştur.

1980'lerde ise ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF), stratejik öneme sahip bu teknolojinin kullanım alanını üniversiteleri de dahil edecek şekilde genişletmiştir. Böylece veri trafiği giderek artarken, ağın askeri payı azalmış ve NSFNET adında ağın yeni ve sivil bir benzeri geliştirilmeye başlanmıştır. Bu ağ hızlı bir şekilde üniversitelerin dışında hükümet birimlerine ve düşünce kuruluşlarına doğru genişlemiştir. Bütün bu gelişmelerin yanı sıra 1989 yılında Avrupa'da CERN'de Tim Barners-Lee tarafından ‘world wide web'in (www) geliştirilmesiyle bilgisayarlarda depolanmış bilgilerin birbirine bağlanması mümkün hale gelerek internet küreselleşmiştir.

Böylece internet ticari kullanıma da uygun hale gelmiştir. Günümüzde ise internet dünyanın her yerinden insanların bağlandığı, veri alıp gönderebildiği, alışveriş yapabildiği, iletişim kurabildiği bir ortam olarak yeni medya içerisinde önemli bir yer tutmaktadır.

Web 2.0 terimi

Bu terim teknolojik ticari sergi ve konferans üreticileri tarafından 2004 sonbaharında, ticari konferansların bir serisi için, bir isim olarak kullanılmıştır. Bu yeni dalga için verimli pazar, isme ve fikre uyarlanmıştır. Özellikle O'Reilly Medya tarafından 2004'te kullanılmaya başlayan bu sözcük, ikinci nesil internet hizmetlerini ‐ toplumsal 219 iletişim sitelerini, wikileri, iletişim araçlarını, yani internet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar. WEB 2.0 şöyle özetlenebilir: 1- İnternetin gelişiminin son 10 yılda çok hızlı düzeylere ulaşması, 2- Dünya üzerinde bir milyar insanın internet kullanması, 3- Yazılım sektörlerinin, 2001 sonbaharında dot com (.com)'dan sonra yeni bir pozitif kavrayış oluşturmaya başlamasıdır.

Tim O'Reilly'e göre Web 2.0'ın kısmen tanımı şöyledir: "Web 2.0 bilgisayar endüstrisinde internetin bir düzlem olarak ilerlemesiyle bir işletme devrimi ve bu düzlemin kurallarını başarı için anlamaya çalışmaktır. Bu kurallar arasında başlıcası şudur: Ağ etkilerini daha çok insanın kullanabilmesi için programlar kurmak."