Cumhuriyet hükümetlerinde bakanlık sayısı tercihi

Cumhuriyet tarihi boyunca kurulan 63 hükümette, bakanlık sayıları kimi zaman kentleşme ve sanayileşme gibi temel dönüşümlere kimi zaman da gündelik siyasal tercihlere göre değişirken, hükümetlerdeki ortalama bakan sayısı 17 oldu.

Atılım Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin tarafından yapılan, 'Türkiye'de Hükümetlerin Kurdukları Bakanlıkların Genel Dinamikleri Araştırması' ile Cumhuriyet hükümetlerinin bakanlık sayısına ilişkin yaklaşımlar incelendi.

Bugüne kadar kurulan 63 hükümette, ortalama 17 bakanlık bulunurken, sağ hükümetlerin tek parti iktidarında bu sayı ortalama 19 oldu.

Koalisyon hükümetlerinde 20, darbe ve seçim hükümetlerinde ortalama 21 bakanlıkla çalışıldığı belirlenen araştırmada, koalisyon hükümetleri döneminde görülen artışın, farklı partilerin siyasi pazarlıklarından kaynaklandığı belirtildi.

Sağ hükümetlerin tek parti iktidarında ortalama 19, sol hükümetlerin tek parti iktidarında ortalama 16 bakanlık bulunduğuna işaret edilen açıklamada, bunun sağ iktidarların daha çok bakanlıkla icraat yapmasının sonucu olduğu değerlendirmesinde bulunuldu.

Sağ iktidarların ekonomi alanındaki, sol iktidarların ise yönetsel ve sosyal haklar alanındaki bakanlıkların birleştirilmesi ve ayrıştırılmasıyla ilgili değişiklikler yaptığı kaydedildi.

İsmet İnönü'nün başbakanlığında 9 bakanla en az, Turgut Özal başbakanlığında ise 25 bakanla en fazla sayıyla hükümet faaliyetlerinin yürütüldüğü belirtilen açıklamada, koalisyon hükümetleri döneminde en fazla bakan sayısına Bülent Ecevit ile Süleyman Demirel'in başbakanlık yaptıkları hükümetlerde ulaşıldığı bilgisine yer verildi.

'İktidarda kalış süresi azaldıkça bakanlık sayısı artıyor'

Hükümetlerin ortalama icraat süresinin 540 gün olduğu belirtilen araştırmada, bu sürenin koalisyon hükümetlerinde 478, tek parti hükümetlerinde ise 637 gün olduğuna işaret edildi.

Tek parti dışındaki hükümet türlerinde ortalama bakanlık sayısı ile hükümet süresi arasında ters orantı bulunduğu bildirilen araştırmada, 'iktidarda kalış süresi azaldıkça bakanlık sayısının arttığı, iktidarda kalış süresi uzadıkça bakanlık sayısının göreli olarak azaldığı' değerlendirmesi yapıldı.

Kaynak: AA